امام علي عليه السلام در حديثي گهربار دلايل اينکه چرا بايد در آغاز هر کار کوچک و بزرگي بسم الله الرحمن الرحيم بگوييم را بيان فرموده‌اند.
امام علي‌بن‌ابي‌طالب عليه السلام فرمودند: هنگام آغاز هر كار كوچك و بزرگى بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم بگوييد. يعنى براى اين كار، از خدا مدد مى‌‏جويم. خدايى كه جز او كسى سزاوار پرستش نيست.
پناهگاه پناهجو و فريادرس فرياد خواه است.
خداوند بخشنده‌‏اى كه با گسترش روزى بر ما رحم مى‏‌كند،
مهربان به ما، در آيين و دنيا و آخرتمان. دين را بر ما آسان و سبك و سهل گرفت. و به ما رحم مى‏‌كند با جدا كردن از دشمنانش.


متن حديث:

قولوا عِندَ افتِتاحِ كُلِّ أَمرٍ صَغيرٍ أو عَظيمٍ: بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ؛ أَىْ أَستَعينُ عَلى هذَا الأَمرِ بِاللّه‏ِ الَّذى لا يَحِقُّ العِبادَةُ لِغَيرِهِ، المُغيثِ إذَ ا استُغيثَ، المُجيبِ إذا دُعىَ، الرَّحمنِ الَّذى يَرحَمُ بِبَسطِ الرِّزقِ عَلَينا، الرَّحيمِ بِنا فى أديانِنا و دُنيانا و آخِرَتِنا، خَفَّفَ عَلَينَا الدِّينَ و جَعَلَهُ سَهلاً خَفيفا، و هُوَ يَرحَمُنا بِتَمييزِنا مِن أعدائِهِ؛


“التوحيد، صفحه 232″

وقال علی علیه السلام : ” قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ، وَصِدْقُهُ عَلَى قَدْرِ مُرُوءَتِهِ، وَشَجَاعَتُهُ عَلَى قَدْرِ أَنَفَتِهِ،عِفَّتُهُ عَلَى قَدْرِ غَیْرَتِهِ"(۵) اندازه هر كس به اندازه همت او است.و صداقت هر كس به اندازه‏شخصیت او است.و شجاعت هر كس به اندازه زهد و بى‏اعتنائى او(بارزشهاى‏مادى)است.و عفت هر كس به اندازه غیرت او است.
-نهج البلاغه ،حکمت ۱۲۴

امام علي‏ عليه السلام :
إنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخاصَّةِ أوليائِهِ
جهاد دري از درهاي بهشت است كه خداوند آن را بر روي اولياي خاص خود گشوده است.

حکمت : 228 کسی که از دنیا اندوهناک می باشد از قضاء الهی خشمناک است و آن کس که از مصیبت وارده شکوه کند از خدا شکایت کرده است و کسی که نزد توانگری رفته و به خاطر سرمایه اش برابر او فروتنی کند دوسوم دین هود را از دست داده است و آن کس که قرآن بخواند و وارد آتش جهنم شود از کسانی است که آیات الهی را بازیچخ قرار داده است و کسی که قلب او با دنیاپرستی پیوند خورد همواره جتنش گرفتار سه مشکل است : اندوهی رهانشدنی ، حرصی جدانشدنی ، آرزویی نایافتنی .منبع ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی

حکمت  ( 298 ) :
کسی کهدر دشمنی ها زیاده روی کند گناهکارو……وهرکس که بی دلیل دشمنی کند نمی تواند باتقوا باشد

منبع : ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی  ص501

حکمت ( 260) :
بسا احسان پیاپی خداگناهکار را گرفتار مند وپرده پوشی خدا اورا مغرورسازد وبا ستایش مردم فریب خورد و خدا هیچ کس راهمانند مهلت دادن مورد آزمایش قرار نداد

منبع : ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی ص489

شدنی نیست که خداوند در شکر و سپاس را به روی بنده اش بگشاید ولی باب زیادی نعمت را به روی او ببندد."من شکر دامت نعمته “کسی که در مقابل نعمت سپاسگذار باشد نعمت داده شده به او همیشگی خواهد بود .زیادی شکر و صله رحم موجب طول عمر است .کمک به دیگران ، آبرو گذاشتن در جهت حل مشکلات مردم ، دادن خمس و زکات و انجام عبادات همگی از موارد شکر هستند و هر کدام از اینها این قدرت را دارند که نعمت داده شده به انسان را استمرار ببخشند .

در سایه سار نهج البلاغه (ویژه دانش آموزان راهنمایی) مسلم قلی پور

حکمت 102 : روزگاری بر مردم خواهد آمد که محترم نشمارند جز سخن چین راو خوششان نیاید جز از بدکاره هرزه و ناتوان نگردد جز عادل . در آن روزگار کمک به نیازمندان خسارت ، و پیوند با خویشاوندان منت گذاری ، و عبادت نوعی برتری طلبی بر مردم است در آن زمان حکومت با مشورت زنان و فرماندهی خردسالان و تدبیر خواجگان اداره می گردد . نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی
انسان و انواع آزمایش ها
حکمت 116 : چه بسا کسی که با نعمت هایی که به او رسیده به دام افتد ، و با پرده پوشی بر گناه فریب خورد و با ستایش شدن آزمایش گردد . خدا هیچ کس را همانند مهلت دادن نیازمود . نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی

حکمت 94 : از امام پرسیدند : خیر چیست ؟ فرمودند : خوبی آن نیست که مال و فرزندت بسیار شود بلکه خیر آن است که دانش تو فراوان ، و بردباری تو بزرگ و گران مقدار باشد و در پرستش پروردگار در میان مردم سرفراز باشی پس اگر کار نیکی انجام دهی شکر خدا به جا آوری و اگر بد کردی از خدا آمرزش خواهی .در دنیا جز برای 2کس خیر نیست : یکی گناهکاری که با توبه جبران کند ودیگر نیکوکاری که در کارهای نیکو شتاب ورزد .  نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی

حکمت 82 : شما را به 5چیز سفارش می کنم که اگر برای آنها شتران را پر شتاب برانید و رنج سفر را تحمل کنید  سزاوار است : کسی از شما جز به پروردگار خود امیدوار نباشد و جز از گناه خود نترسد ، و اگر از یکی سؤال کردند و نمی داند شرم نکند و بگوید نمی دانم ، و کسی در آموختن آنچه نمی داند شرم نکند و بر شما باد به شکیبایی که شکیبایی ایمان را چون سراست  بر بدن و ایمان بدون شکیبایی چونان بدن بی سر ارزشی ندارد .  نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی

گروهی منکر را با دست و زبان و قلب انکار میکنند آنان تمامی خصلت های نیکو را در خود گرد آورده اند . گروهی دیگر منکر را بازبان و قلب انکار کرده اما دست به کاری نمی برند پس چنین کسی دو خصلت از خصلت های نیکو را گرفته و دیگری را تباه کرده است و بعضی منکر را تنها با قلب انکار کرده و با دست و زبان خویش اقدامی ندارند پس دو خصلت را که شریف تر است تباه ساخته و یک خصلت را به دست آورده اند و بعضی دیگر منکر را با زبان و قلب و دست رها ساخته اند که چنین کسی از آنان مرده ای میان زندگان است .

منبع : ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی

حضرت به جابربن عبدالله انصاری فرمود: ای جابر استواری دین و دنیا به چهار چیز است : عالمی که به علم خود عمل کند و جاهلی که از آموختن سرباز نزند و بخشنده ای که در بخشش بخل نورزد و فقیری که آخرت خود را به دنیا نفروشد . حکمت 372

منبع : ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی

همانا خدای سبحان روزی فقرا را در اموال سرمایه داران قرار داده است، پس فقیری گرسنه نمی ماند جز به کامیابی توانگران و خداوند از آنان درباره گرسنگی گرسنگان خواهد پرسید .  حکمت 328

منبع : ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی

(شخصی مسئله پیچیده ای سوال کرد حضرت فرمود):برای فهمیدن بپرس نه برای آزار دادن ، که نادان آموزش گیرنده همانند داناست و همانا دانای بی انصاف چون نادان بهانه جو است .  حکمت 320

منبع : ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی

برای دلها روی آوردن و نشاط و پشت کردن و فراری است پس آنگاه که نشاط دارند آن را بر انجام مستحبات وادارید و آنگاه که پشت کرده بی نشاط است به انجام واجبات غناعت کنید .  حکمت 312

منبع : ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی

نیازمندی که به تو روی آورده فرستاده خداست کسی که از یاری او دریغ کند از خدا دریغ کرده و آن کس که به او بخشش کند به خدا بخشیده است.  حکمت 304

منبع :ترجمه نهج البلاغه از محمد دشتی

چشم زخم حقیقت دارد استفاده از نیروهای مرموز طبیعت حقیقت دارد ، سحر و جادو وجود دارد ، فال نیک راست است ، و رویداد بد را بدشگون دانستن درست نیست . بوی خوش درمان و نشاط آور ، عسل درمان کننده و نشاط آور ، سواری بهبودی آور و نگاه به سبزه زار درمان کننده و نشاط آور است .

منبع: نهج البلاغه ، مترجم محمد دشتی

حضرت امیر المؤمنین علی (ع) به جابربن عبدالله انصاری فرمودند : ای جابر استواری دین و دنیا به چهار چیز است : عالمی که به علم خود عمل کند و جاهلی که از آموختن سرباز نزندو بخشنده ای که در بخشش بخل نورزد و فقیری که آخرت خود را به دنیا نفروشد .

منبع : نهج البلاغه ، ترجمه محمد دشتی