عاشورای حسینی یکی از ماندگارترین و تاثیرگذارترین حوادث در طول تاریخ اسلام است. در این سال‌ها و قرن‌ها، جنگ‌ها، رویدادها و نهضت‌های خونین و پر سر و صدایی واقع شده اما هیچ یک از قدرت و توان کم رنگ ساختن قیام عاشورای حسینی برخوردار نبوده و یا در غبار زمان به فراموشی رفته‌اند و یا به تدریج فلسفه و ارزش تحلیلی خود را از دست داده‌اند. پس از چهارده قرن حسین همچنان به عنوان الگویی فرا مذهبی، فرا سرزمینی و فرا نژادی و عاشورا در جایگاه حادثه‌ای فرهنگ‌ساز، عبرت آموز و افشاگر خودنمایی می‌کند. حسین متعلق به همه ادیان آسمانی، همه آزادی خواهان و همه حق طلبانی است که در پویش راه رستگاری و آزاد مردی و تحقق اصول و منشورهای اخلاقی مشتاقانه در پی اسوه و نماد هستند. آن چه به قیام خونین عاشورا ماهیتی پویا، جاودان، انگیزشی و فرهنگ ساز عطا نموده، ویژگی‌ها و شاخص‌های بی‌بدیل آن است و همین ویژگی‌ها پیوند و وفاق همه جوامع انسانی را محقق کرده است. پیام‌ها و آموزه‌های نهضت عاشورا در همه اعصار و مکان‌ها بشریت را احاطه و او را فارغ از همه تعلقات به سوی خود جذب می‌کند. در این میان فرهنگ تشیع بیش از همه دسته‌ها، مذاهب و مکاتب وامدار و مدیون عاشوراست و در اصل شیعه رمز ماندگاری فرهنگ غنی و پویای خود را اتکا به آموزه‌ها و تجلیات عاشورا و انتظار موعود می‌داند. در پانزده قرنی که از حیات پربار اسلام می‌گذرد، شیعه و شیعه‌گری با کردار، پندار و رویکرد خویش از افراد و جریان‌های دیگر جدا بوده و سبک و سیاق فرهنگی برجسته‌ای در زمانه خود ابداع و ترویج کرده است. این تداوم، اتصال، پویایی و رونق در عاشورای حسینی ریشه دارد و اگر روزی شیعه خود را از عاشورای اصیل جدا کند، انقطاع و رکود فرهنگی را متحمل شده است. اما منشور فرهنگی تشیع که در طول تاریخ اسلام به آن مفتخر و متمایز بوده چیست و قیام خونین عاشورای حسینی و انتظار فرج امام عصر (عج) چه تاثیری در تکوین، رشد، تداوم و پویایی آنها داشته است.