چكيده

حماسه عظيم عاشورا يك مكتب فكري است كه از سال 61 هجري آغاز و با گذشت بيش از سيزده قرن و نيم هنوز از حيات و طراوت و شادابي خاصي برخوردار است و در هر زماني حرف و طرح نوي براي جامعه بشري دارد. كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا.

اگر چه دستگاه بني اميه و بني‌العباس و همه ظالمين و مستكبرين  و صاحبان قدرت و ثروت تا به امروز با بسيج امكانات و نيرو ، سعي و تلاش در تضعيف و تحريف و تخريب حادثه عظيم عاشورا داشته و دارند. اما هرگز نتوانستند جلوي ماندگاري و پويايي عاشورا را بگيرند بلكه هر سال كه مي‌گذرد بطور گسترده‌تر و با شور و شعور بيشتر برگزار مي‌شود و در طول تاريخ بشريت بعنوان يك حماسه ماندگار و جاودانه مطرح گرديده است.

در بررسي و تحليل ماندگاري و پويايي عاشورا به اين نتيجه رسيديم عواملي در جاودانگي اين حماسه عظيم دخالت داشته‌اند كه برخي از آنها عبارتند از :

1- اراده و مشيت الهي                           

2- وعده الهي

3- اخلاص و انگيزه الهي                        

4- نقش رسول خدا (ص)

5- نقش ائمه (ع)                       

6- نقش علماي شيعه

7- نقش مؤمنين                                    

8- نقش ايران

ادامه »

قیام امام حسین علیه السلام در روز عاشورا، چه نتایج و پیامدهایی را به دنبال داشت؟

قیام عاشورا، مهم ترین رویداد تاریخی پس از ظهور اسلام بود. این قیام، پیامدهای مهمی در برداشت که نتایج ثمربخش آن تا قیامت، به عنوان حماسه ای بزرگ و جاوید، باقی خواهد ماند که به برخی از آنها اشاره می شود:

1. ایجاد روح همبستگی و الهام بخشی به قیام های بعدی

ایجاد روح وحدت و همبستگی در میان مسلمانان و نفوذ مکتب تشیع در دل های آنان، از مهم ترین پیامدهای عاشورا بود. استاد حسن ابراهیم حسن می نویسد: «شهادت امام حسین علیه السلام، در تهییج شیعیان و وحدت بخشیدن به آنها، تأثیر بسیاری داشت. قبل از این رخداد، شیعیان، پراکنده بودند؛ زیرا شیعه گری، یک نظریه سیاسی بود که در دل پیروان خود نفوذ نکرده بود و هنگامی که حسین علیه السلام شهید شد، شیعه گری، با خون، آمیخته گشت و در اعماق قلوب شیعیان نفوذ کرد و عقیده راسخ آنان شد».1

قیام عاشورا، در حقیقت، مشعل فروزانی برای شیعیان و سرمشقی برای قیام های علویان بود. علامه مُقّرم می گوید: «یکی از نتایج قیام سیدالشهدا علیه السلام، این بود که در علویان، تأثیر بزرگی گذاشت. پس از حادثه کربلا، هر یک از فرزندان علی علیه السلام که می خواستند قیام کنند، از جهاد امام حسین علیه السلام، سرمشق می گرفتند».2 این قیام، توانست نیروهای پراکنده شیعه را متحد سازد و زمینه همبستگی سیاسی، تشکل و سازمان دهی آنان را فراهم نماید. خربوطی، دانشمند بزرگ اسلام معتقد است که «شهادت امام حسین علیه السلام، بزرگ ترین حادثه تاریخی بود، که منجر به تشکل و تبلور شیعیان گردید و سبب شد که شیعه، به عنوان یک سازمان قوی، با مبادی و مکتبی سیاسی و دینی مستقل، در صحنه اجتماع اسلام آن روز، جلوه کند».3

ادامه »

اخلاق، یکی از سه بُعد عمده دین است و اسلام بر سه بُعد اصلی «اعتقاد»، «احکام» و «اخلاق» استوار است و تکمیل ارزش‌های اخلاقی و جهت خدایی بخشیدن به صفات و رفتار انسان‌ها از اهداف عمده بعثت انبیا است. پیامبر اکرم صلی‌ الله علیه و آله نیز فرمود: «اِنّی بُعِثتُ لِاُ تَمِّمَ مَکارمَ الاَخلاقِ.»
تصحیح منش و رفتار انسان و کاشتن بذر کمالات اخلاقی و خصال متعالی انسانی در نهاد جان انسان‌ها، بخشی مهم از رسالت پیامبر و امامان را تشکیل می‌‌دهد. اخلاق را از کجا می‌توان آموخت؟ از گفتار و رفتار معصوم. چرا که آنان اسوه‌اند و مظهر شایسته‌ترین خصلت‌های انسانی و خداپسند. و عاشورا چیست؟ جلوه‌گاه خُلق و خوی حسینی و مکارم اخلاق در برخوردهای یک حجت معصوم.
اَلمَوتُ اَولی مِن رُکُوبِ العارِ و العارُ اَولی مِن دُخُولِ النّار

مرگ، بهتر از ننگ و ننگ بهتر از آتش دوزخ است.
حادثه کربلا و سخنانی که امام حسین ‌علیه‌السلام و خانواده او داشتند و روحیات و خلق و خوبی که از حماسه‌‌سازان عاشورا به ثبت رسیده است، منبع ارزشمندی برای آموزش اخلاق و الگو‌گیری در زمینه خودسازی، سلوک اجتماعی، تربیت دینی و کرامت انسانی است.
مسائلی همچون صبوری، ایثار، جوانمردی، وفا، عزت، شجاعت، وارستگی از تعلقات، توکل، خداجویی، همدردی و بزرگواری، نمونه‌هایی از «پیام‌های اخلاقی» عاشورا است و در گوشه گوشه این واقعه جاویدان، می‌توان جلوه‌های اخلاقی را دید.
آزادی در مقابل بردگی، اصطلاحی حقوقی و اجتماعی است، اما «آزادگی» برتر از آزادی است و نوعی حرّیت انسانی و رهایی انسان از قید و بندهای ذلت‌آور و حقارت‌بار است. تعلقات و پای‌بندی‌های انسان به دنیا، ثروت، اقوام، مقام، فرزند و … در مسیر آزادی روح او، مانع ایجاد می‌کند. اسارت در برابر تمنیّات نفسانی و عُلقه‌های مادی، نشانه ضعف اراده بشری است.
وقتی کمال و ارزش انسان به روح بلند و همت عالی و خصال نیکوست، خود را به دنیا و شهوات فروختن، نوعی پذیرش حقارت است و خود را ارزان فروختن .

ادامه »

عاشورای حسینی یکی از ماندگارترین و تاثیرگذارترین حوادث در طول تاریخ اسلام است. در این سال‌ها و قرن‌ها، جنگ‌ها، رویدادها و نهضت‌های خونین و پر سر و صدایی واقع شده اما هیچ یک از قدرت و توان کم رنگ ساختن قیام عاشورای حسینی برخوردار نبوده و یا در غبار زمان به فراموشی رفته‌اند و یا به تدریج فلسفه و ارزش تحلیلی خود را از دست داده‌اند. پس از چهارده قرن حسین همچنان به عنوان الگویی فرا مذهبی، فرا سرزمینی و فرا نژادی و عاشورا در جایگاه حادثه‌ای فرهنگ‌ساز، عبرت آموز و افشاگر خودنمایی می‌کند. حسین متعلق به همه ادیان آسمانی، همه آزادی خواهان و همه حق طلبانی است که در پویش راه رستگاری و آزاد مردی و تحقق اصول و منشورهای اخلاقی مشتاقانه در پی اسوه و نماد هستند. آن چه به قیام خونین عاشورا ماهیتی پویا، جاودان، انگیزشی و فرهنگ ساز عطا نموده، ویژگی‌ها و شاخص‌های بی‌بدیل آن است و همین ویژگی‌ها پیوند و وفاق همه جوامع انسانی را محقق کرده است. پیام‌ها و آموزه‌های نهضت عاشورا در همه اعصار و مکان‌ها بشریت را احاطه و او را فارغ از همه تعلقات به سوی خود جذب می‌کند. در این میان فرهنگ تشیع بیش از همه دسته‌ها، مذاهب و مکاتب وامدار و مدیون عاشوراست و در اصل شیعه رمز ماندگاری فرهنگ غنی و پویای خود را اتکا به آموزه‌ها و تجلیات عاشورا و انتظار موعود می‌داند. در پانزده قرنی که از حیات پربار اسلام می‌گذرد، شیعه و شیعه‌گری با کردار، پندار و رویکرد خویش از افراد و جریان‌های دیگر جدا بوده و سبک و سیاق فرهنگی برجسته‌ای در زمانه خود ابداع و ترویج کرده است. این تداوم، اتصال، پویایی و رونق در عاشورای حسینی ریشه دارد و اگر روزی شیعه خود را از عاشورای اصیل جدا کند، انقطاع و رکود فرهنگی را متحمل شده است. اما منشور فرهنگی تشیع که در طول تاریخ اسلام به آن مفتخر و متمایز بوده چیست و قیام خونین عاشورای حسینی و انتظار فرج امام عصر (عج) چه تاثیری در تکوین، رشد، تداوم و پویایی آنها داشته است.

خیال می کنم فضیلت گریه بر سیدالشهدا بالاتر از نماز شب باشد ، زیرا نماز شب عمل قلبی صرف نیست بلکه شبه قلبی است ، ولی حـزن و اندوه و گریه عـمل قلبی است به حدی کـه گـریه و دَمعه(اشک)از علایم قبولی نماز وتر است. بکاء بر مصائب اهـل بیت(علیهم السّلام) و بـه خصوص حضرت سیدالشهدا(علیه السّلام) شایـد از آن قبـیل مستحباتی باشد کـه مستحبی افـضل از آن نیست.

منبع :

( در محضر بهجت،ج.1،ص.216/آینه حقیقت،ص.63 )