خوشحالي از انجام کار نيک
خداوند مي فرمايد: قل بفضل اللّه و برحمته فبذلک فليفرحوا هو خيرٌ ممّا يجمعون؛(2) بگو به فضل و رحمت خدا بايد خوشحال شوند که از آنچه گردآوري کرده اند بهتر است.
اولين خصلت بندگان خوب در کلام امام رضا آن است که اگر کار نيکي انجام مي دهند، از انجام دادن آن کار خوشحال مي شوند. براي خوشحالي انسان در انجام دادن کار خوب سه حالت وجود دارد: يا اينکه آن را خالص براي خدا و پنهاني انجام مي دهد ولي اگر عملش لو رفت و ديگران فهميدند، ممکن است خوشحال شود و يا اينکه هيچکس عمل او را نمي بيند، اما او از عمل خود شادمان است و دليلش هم آن است که در جهت کسب رضاي حق تلاش کرده و موفق به اين کار شده است. حالت اول به طور قطع منظور حديث نيست زيرا عمل ريايي کاملاً باطل و از اساس شرک آلود است. اما حالت دوم بنا به قول روايات هيچ عيب و مفسده اي ندارد. در روايت است که مردي به رسول خدا(ص) عرض کرد: من عملم را پنهان مي دارم و دوست ندارم که کسي از آن مطلع شود و اتفاقاً بر آن مطلع مي گردند و من از اين اطلاع خوشحال مي شوم. فرمود: براي تو دو اجر است اجر پنهان داشتن و اجر آشکار شدن و از امام محمد باقر(ع) سؤال شد که مردي عمل خيري مي کند و چون کسي مي بيند او خوشحال و شکفته خاطر مي شود، فرمود:باکي نيست، هيچکس نيست مگر اينکه دوست دارد که خداوند کار خوب او را در ميان مردم آشکار کند، حتي وقتي که آن را براي اين مقصود انجام نداده باشد.(3) از اين دو خبر فهميده مي شود، خوشحالي براي مقاصد مذکور مانعي ندارد، هر چند هدف وي در آغاز اين بود که عملش را پنهان دارد، اما در موردي که شادي و خوشحالي او براي منزلت يافتن در دل مردم باشد تا او را مدح و تعظيم کنند و حاجتش را برآورند اين امر باعث بطلان عمل اوست.
در حالت سوم، با اينکه کسي عمل او را نمي بيند، اما خوشحالي او به سبب رضايت خداوند است. پس اين خوشحالي نه رياست و نه عجب و نه هيچ چيز ديگر، بلکه حالتي روحاني و معنوي است که پس از انجام عمل خيرخواهانه به انسان دست مي دهد.